Uykusuzluk Nedenleri Neler Olabilir? Uykusuzluk için Ne Yapmalı?

Stresli olma halinden yorgunluğa, yanlış uyku alışkanlıklarından yaşlanmaya, düzensiz beslenmeden fiziksel sağlık sorunlarına pek çok farklı durum, uykusuzluk nedenleri arasında yer alabilir. Modern çağda pek çok farklı yaş grubundan bireyin muzdarip olduğu bu durumun sebepleri ve çözümü hakkındaki detayları yazımızda okuyabilirsiniz. İşte, karşınızda uykusuzluk neden oluyor ve bu durumda ne yapmamız gerekiyor, sorularının cevapları!

Uykusuzluk Nedenleri

Stres ve Endişe

Stres ve endişe uykusuzluğun en yaygın nedenleri arasında gösterilir. Günlük yaşamın getirdiği zorluklar, iş baskıları, kişisel ilişkilerdeki sorunlar veya hayatınızdaki büyük değişiklikler, zihinsel rahatlama sağlayamamanıza neden olur ki bu da gece uykusunun olumsuz etkilenmesine yol açabilir. Böyle bir durumda zihin sürekli konuşur, gün içinde çözülemeyen sorunları çözmek için uğraşır. "O toplantıda şu cümleyi kurmalıydım, bu ayki kredi ödemesini en geç yarın ödemeliyim, çocuğun okulundan istenen malzemeleri unutmamalıyım..." Bunlar gibi sürekli bir endişe hali, uykuya dalmayı zorlaştırır ve uykunun kalitesini bozar.

Fiziksel Sağlık Sorunları

Bazı fiziksel sağlık problemleri de uykusuzluğa yol açabilir. Özellikle artrit, baş ağrısı ve bel ağrısı gibi ağrıya neden olan hastalıklar uyku kalitesini etkileyebilir. Ayrıca kalp hastalıkları, astım, reflü gibi rahatsızlıklar da kişiyi gece boyunca sık sık uyandırdığı için uykusuzluğa sebep olabilecek hastalıklar arasında yer alır. Vücutta yaşanan bu tür rahatsızlıklar, rahat bir uyku çekilmesini engeller.

Uyku Bozuklukları

Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozuklukları da sıklıkla uykusuzluğa yol açar. Uyku apnesi, kişilerin gece boyunca nefes almayı durdurduğu bir durumdur ve bu da sürekli uyanmalara neden olur. Huzursuz bacak sendromu ise kişilerin bacaklarında rahatsızlık hissi duyup uykuya dalmalarını zorlaştırır. Bu tür rahatsızlıklar, kişiyi uyandırır ve derin uykuya geçişi engeller. Bu durum sürekli olmaya başladığında ise kronik uykusuzluk baş gösterebilir.

Yanlış Uyku Alışkanlıkları

Uykusuzluk problemi neden olur, sorusunun başka bir yanıtı da uyku öncesi edinilen yanlış alışkanlıklarda saklı olabilir. Gece geç saatte yemek yemek, fazla kafein tüketmek, ekran süresi ile geçirilen uzun saatler gibi alışkanlıklar da uykusuzluğa neden olabilir. Kafein, uyarıcı etkisi ile uykuya geçişi zorlaştırırken telefon, bilgisayar veya televizyon ekranlarının yaydığı mavi ışık, melatonin üretimini engelleyerek uyku düzenini bozar. Özellikle gelişme çağındaki bireylerde uyku saatinden 1-2 saat öncesi, mavi ışığa maruz kalınmaması gereken süre olarak gösterilir. Dolayısıyla çocukların uykudan önce telefon, tablet ya da bilgisayardan uzak kalmaları, onların uyku düzeni ve sağlıklı gelişimi için son derece elzemdir. Ayrıca düzensiz uyku saati alışkanlıkları da biyolojik saatinizin bozulmasına yol açar, bu da kaliteli bir uyku çekmeyi zorlaştırır.

Düşünce Sarmalı

Bazen uykuya dalmak için yatağa girdiğinizde ardı arkası kesilmeyen düşünceler zihninizi meşgul eder. “Uykum neden gelmiyor” diye kafanıza takılan o anda düşünce sarmalı içerisine girmiş olabilirsiniz. Uyku kalitesini büyük ölçüde etkileyen ve kafanızdan çıkmayan birbiriyle alakalı ya da alakasız tüm düşünce sesleri belli bir süre sonra yerini uykuya bırakacaktır. Kendinizi zihnen rahatlatmak için yatmadan önce yeşil çay içebilir veya vücudunuzu uykuya hazırlamak için spor yaparak düşünce sarmalına girmeden kendinizi güzel bir uykuya bırakabilirsiniz.

Depresyon

Depresyon, bir diğer önemli uykusuzluk nedenidir. Depresyon yaşayan kişiler hem uyumakta zorluk çekebilir hem de sık sık uyanabilir. Yorgunluk, isteksizlik ve düşük enerji seviyesi, uyku düzenini olumsuz etkileyen duygusal durumlar arasında yer alır. Günlük hayat rutinindeki stres ve endişe, depresyon yaşayan bireylerde daha yoğun yaşanabileceği için beyin, uyku öncesi konuşma işlevini de sürdürür. Dolayısıyla depresyonun getirdiği düşünceler de zihni meşgul eder ve uykuya dalmayı engeller.

Yaşlanma

Yaş ilerledikçe, uyku düzeninde bazı değişiklikler yaşanabilir. Yaşlılık, vücudun biyolojik ritmini etkileyebilir ve bu da gece boyunca daha sık uyanmalara neden olabilir. Ayrıca yaşlılarda bazı sağlık sorunları ve kullanılan ilaçlar da uyku kalitesini bozabilir. Bu, yaşla birlikte daha yaygın bir durumdur.

Hormonel Değişiklikler

Menapoz, trioid sorunları ve diğer hormonel değişiklikler uyku düzeninizi etkileyebilir. Özellikle hormonel değişiklikler sebebiyle ilaç da kullanıyorsunuz uykusuzluğunuz daha da artabilir. Özellikle uykusuzluk nedenlerinin önlenebilmesi için doktorunuz tarafından kısa süreli ilaç kullanımı önerilebilir.

Solunum Sorunları

Eğer kısa bir süre uykuya dalmanızın ardından ani bir şekilde uyanıyor ve kendinizi sersem gibi hissediyorsanız uyku apneniz, astımınız veya burun eğriliği dolayısıyla solunum güçlüğünüz olabilir. Uykusuzluğun en önemli nedeni olarak genellikle solunum sorunları yer almaktadır. Solunum sorunlarının çözülebilmesi için bir doktordan yardım alınması şarttır. Solunum sorunları eğer sizde uykusuzluğa sebep oluyorsa kilo kontrolü sağlamak, kolestrolünüzü kontrol altına almak ve sağlıklı bir yaşam ve beslenme rutini edinmek de yardımcı olabilir.

Sindirim Sistemi Sorunları

Sindirim sistemi sorunları uykunuzu doğrudan etkileyebilir Mide problemleri, asidik reflü, gastrit veya irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi hastalıklar uyku kalitesini büyük ölçüde düşürür. Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması (asit reflüsü) gece boyunca uykuya dalmanıza engel olur, sık sık uyandırır ve hatta uykuda boğulma hissi yaratabilir. Uykusuzluğun sebeplerinden biri olarak sindirim sistemi rahatsızlıkları tıpkı solunum sıkıntıları gibi sık görülmektedir. Sindirim sorunlarının çözülebilmesi için bir doktora başvurun ve uykunuzu iyi alabilmek için sindirim sisteminizi rahatlatmaya çalışın. Ayrıca, yeme alışkanlıklarını düzene sokmak, midenizi rahatsız eden ürünle tüketmemek ve mide floranızı onarmak da size yardımcı olacaktır.

Uykusuzlukla Mücadelede Neler Yapılabilir?

• Yatmadan önce rahatlama teknikleri uygulamayı deneyin. Derin nefes almak, meditasyon yapmak veya hafif germe egzersizleri bu aşamada işinize yarayabilir. Sıcak bir duş almak da uykuya hazırlayıcı olabilir.
• Düzenli uyku alışkanlıkları edinin. Her gün aynı saatte yatıp kalkmaya özen gösterin ve ekranlardan uzak durarak melatonin üretimini destekleyin.
• Yatak odanızı, sağlıklı ve deliksiz uykuyu destekleyecek şekilde düzenleyin. Karanlık, sessiz ve serin bir ortamda uyumayı tercih edin. Rahat bir yatak ve yastık kullanın.
• Kafein ve alkol tüketimini sınırlandırın. Yatmadan en az 4-6 saat önce bu maddelerden kaçının.
• Fiziksel aktiviteyi artırın. Düzenli egzersiz yaparak vücudunuzu zinde tutun. Ancak egzersizlerinizi yatmadan hemen önce yapmamaya özen gösterin.
• Bir uyku günlüğü tutun. Uyku saatlerinizi, uyandığınızda nasıl hissettiğinizi ve yatmadan önce yaptıklarınızı kaydederek uyku düzeninizi rahatlıkla analiz edebilirsiniz.

Uykusuzluk Vücutta Ne Yapar?

Gece uykusuzluk neden oluyor, konusuna ek olarak uykusuzluğun nelere yol açabileceğine de değinmek faydalı olacaktır. Peki, uykusuzluk vücutta ne yapar? Vücutta hem fiziksel hem de zihinsel birçok olumsuz etkiye yol açabilen uykusuzluk, bağışıklık sistemi zayıflamasından vücudun enfeksiyonlara açık hale gelmesine kadar pek çok olumsuz duruma neden olabilir. Böyle bir durumda hücrelerin yenilenme süreci sekteye uğrayacağı için bu durum cilt sağlığınızı da olumsuz etkileyebilir. Ayrıca metabolizma yavaşlar ve hormon dengesi bozulur; bu da kilo alımına veya diğer metabolik sorunlara zemin hazırlar. Görüldüğü üzere uykusuzluk, vücutta adeta bir domino etkisi ile pek çok farklı rahatsızlığa yol açabilir.

Dolayısıyla böyle bir şikayetiniz varsa vakit kaybetmeden bir sağlık profesyonelinden yardım almayı düşünün.

Sağlıklı Bir İnsan Günde Kaç Saat Uyumalı? başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.