Gıda Zehirlenmesi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Gıda zehirlenmesi nedir, belirtileri nelerdir ve nasıl geçer? Nedenleri, tedavi yöntemleri ve korunma yollarını bu yazımızda detaylıca öğrenin

Günlük yaşam içinde sık karşılaştığımız sağlık problemleri arasında yer alan gıda zehirlenmesi, kimi zaman ciddiye alınmayan problemlerden biri. Özellikle sıcaklıkların artmasıyla açıkta kalan yiyecekler veya doğru şekilde muhafaza edilmeyen gıdalar gıda zehirlenmelerine ortam hazırlar. Her yaş grubundan insanı etkileyen bir sağlık sorunu olan gıda zehirlenmeleri önemsenmediğinde ciddi sorunlara neden olabilir. Peki gıda zehirlenmesi yaşadığımızı nasıl anlarız? Bu yazımızda sizin için gıda zehirlenmesi nedir, neden meydana gelir ve gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir, gibi daha pek çok soruya yanıt verdik. Haydi gelin gıda zehirlenmesi hakkında detaylara birlikte bakalım.

Gıda Zehirlenmesi Nedir?

Konunun detaylarına inmeden önce gıda zehirlenmesi ne demek, ona bir bakalım. Besin zehirlenmesi, bakteri, virüs, toksin ve parazitler gibi kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Sindirim sisteminin enfeksiyon kapması şeklinde de yorumlanabilir. Tıbbi olarak gastrointestinal sistemde gelişen akut bir hastalığın ortaya çıkmasıdır. Bu durum, genellikle bakteri toksinlerinin veya diğer zararlı maddelerin sindirim sistemine verdiği zararlar sonucunda ortaya çıkar. Vücut bu besinlerin tüketimi sonucu ortaya çıkan toksinleri temizlemek için bir tepki oluşturur. Bu tepkiler insan vücudu içerisinde çeşitli belirtilere neden olur. Bunların başında bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı veya mide krampları gelir. Vücudun zararlı toksinleri atmak için oluşturduğu bu belirtiler aynı zamanda bizlere sinyal verir. Gıda zehirlenmesine neden olan bakteriler şu şekilde sıralanabilir:

• Salmonella
• E.coli (Escherichia coli)
• Listera
• Norovirüs
• Clostridium botulinum
• Kampilobakter

Bu mikroorganizmalar genellikle az pişmiş et ve süt ürünlerinden bulaşabilediği gibi deniz ürünleri, yumurta ve iyi yıkanmamış meyve ve sebzelerden de kapılabilir.

Gıda Zehirlenmesi Nasıl Olur?

Gıda zehirlenmesi hakkında merak edilenlerden biri de gıda zehirlenmesi neden olur sorusudur. Gıda zehirlenmesi genel olarak yiyecek ve içeceklerin doğru şekilde muhafaza edilmemesinden kaynaklanır. Bunun dışında et, tavuk ve balık gibi besinlerin uygun koşullarda doğru pişirilmemesinden dolayı da gıda zehirlenmesi ortaya çıkar. Ellerin, mutfak araçlarının ve yemek yapılan alanın yetersiz hijyen koşulları nedeniyle de gıda zehirlenmeleri ortaya çıkabilir. Bozulma riski yüksek olan besinlerin yetersiz soğutma gibi nedenlerden dolayı ya da uzun süre dışarıda bırakılması da besin zehirlenmelerinin nedenleri arasındadır. Yetersiz hijyen koşulları zararlı mikroorganizmaların ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Böylece gıda zehirlenmesinin yaşanmasına ortam hazırlar. Dolayısıyla tüketeceğiniz besinlerin saklama koşullarına ve hijyenine olabildiğince dikkat etmeniz gerekir.

Gıda Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Gıda zehirlenmesi bazı durumlarda farklı nedenlerden kaynaklandığı düşünülerek anlaşılamayabilir. Peki gıda zehirlenmesi nasıl anlaşılır? Gıdalar aracılığıyla bulaşan mikroorganizmalar genellikle ağız yoluyla vücuda alınarak sindirim yoluna yerleşir. Yerleşmesinin ardından enfeksiyonlara yol açan bu mikroorganizmalar, zehirlenmeye yol açar. Bu noktada ise çeşitli belirtilerle gıda zehirlenmesi kendini göstermeye başlar. Bu belirtiler kişinin bağışıklık sistemi, yaşı ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Gıda zehirlenmesi belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bulantı ve Kusma: Besin zehirlenmesi belirtileri arasında en belirgin belirti bulantı ve kusma şikayetidir. Bulantı ile başlayan ilk belirti kusma ile devam eder. Vücut burada alınan zararlı maddeleri dışarı atmaya çalışarak zehirlenmesi etkisini azaltmak ister.
• İshal: Gıda zehirlenmesinde sıklıkla görülen belirtilerden biri de ishaldir. Sulu ishal olarak kendini gösteren bu belirti kimi zaman da kanlı olabilir. Kanlı ishal ciddiye alınması gereken bir belirti olup vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir. İshal ile vücutta su kaybı ortaya çıkacağı için dehidrasyon oluşabilir. Bunun için de bol miktarda su içilmesi önerilir.
• Karın Ağrısı ve Kramp: Gıda zehirlenmesinin ilk belirtileri arasında karın ağrısı ve krampları meydana gelebilir. Bağırsakların enfekte olması ile ortaya çıkan bu belirtiler ishalle birlikte de görülebilir.
• Ateş ve Titreme: Gıda zehirlenmelerinde kimi zaman vücut enfeksiyon karşı tepki olarak ateş üretmektedir. Ateşle birlikte halsizlik ve titreme de görülür.
• Halsizlik ve Baş Dönmesi: Zehirlenme ile birlikte vücudun su ve elektrolit dengesi de bozulur. Bu durumda baş dönmesi, halsizlik ve bayılma gibi belirtiler ortaya çıkar.
• Kas Ağrısı: Viral olarak yaşanan gıda zehirlenmeleri, kas ağrılarına da neden olabilir. Sistemik enfeksiyonların bir sonucu olan kas ağrıları kaslarda zayıflık yarattığı için kısmi olarak hareketlerin yavaşlamasına da neden olur.
• İştahsızlık: Besin zehirlenmeleri mide ve bağırsak problemleri yarattığı için iştahsızlığa neden olabilir.
• Karında Şişlik / Gaz: Gıda zehirlenmesi yaşanmasına neden olan bakteriler arasında E.coli, salmonella gibi mikroorganizmalarda yer alır. Bu bakteriler sindirim sistemi içinde çoğalarak gaz üretimine neden olur. Dolayısıyla karında şişkinlik, kramp ve rahatsızlık hissine neden olmaktadır.
• Bulanık veya Çift Görme: Gıda zehirlenmesi belirtileri arasında az görülen ama ciddiye alınması gerekenler arasında bulanık ve çift görme vardır. Zehirlenmenin ciddiyetini gösteren bu belirti genellikle botulizm olarak bilinen bakterinin ürettiği toksinlerden meydana gelir. Vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir.

Gıda Zehirlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Gıda zehirlenmesi tedavisi genellikle ortaya çıkan semptomları hafifletmeye ve vücudu desteklemeye yöneliktir. Tedavide genellikle şunlara odaklanılır:

1. Bol Sıvı Takviyesi

Gıda zehirlenmesi belirttileri arasında ishal, kusma gibi şikayetler sıklıkla görülür. Bu durumda vücut su kaybı yaşamaktadır. Dolayısıyla kaybedilen suyun geri kazanılması için bol bol su içilmesi gerekir. Ayran, maden suyu gibi mineral açısından zengin ve tuzlu sıvıların da alınması vücudun elektrolit dengesini sağlayan içecekler arasında yer alır. Zehirlenme tedavisinde de bu içeceklerin kullanımına önem vererek vücudu ve bağışıklığı desteklemek gerekir.

2. İlaç Tedavisi

Gıda zehirlenmesi tedavi yöntemleri arasında ilaç tedavileri de bulunur. Zehirlenme sürecini en kolay ve rahat şekilde atlatmak için doktor önerisiyle ilaç tedavileri önerilir. Böylece belirtiler hafifletilebilir ve iyileşme süreci hızlandırılır. Bu aşamada doktor önerisiyle probiyotik takviyeler de kullanılabilir. Böylece bağırsak florası desteklenerek faydalı bakterilerin zararlı bakteriler ile savaşması desteklenir. Gıda zehirlenmesi ilaç tedavisi uygulanması kısa sürede belirtilerin gerilemesine yardımcı olur.

3. Hafif ve Yağsız Gıdalar

Gıda zehirlenmesi yaşıyorsanız bu aşamada mide ve bağırsakları yormamak için hafif ve yağsız besinler tüketmeye özen gösterebilirsiniz. Baharatsız ve sindirimi kolay gıdalar tercih etmek midenin rahatlamasını sağlayarak belirtileri azaltabilir. Gıda zehirlenmesi sonrası beslenme düzenine de dikkat edilmelidir. Bu noktada haşlanmış patates, muz veya tuzlu kraker gibi hafif ve yağsız gıdalar tüketebilirsiniz.

4. Hastaneye Gidin

Gıda zehirlenmeleri kimi zaman orta veya şiddetli şekilde gerçekleşebilir. Bu gibi durumlarda sağlık kuruluşlarına gidilmesi gerekir. Gıda zehirlenmesi şiddetli yaşanırsa hastaneye yatış, serum takviyesi veya ileri düzey bir tedavi gerekebilir.

Tüm bunların yanında gıda zehirlenmesine ne iyi gelir, sorusuna da cevap verecek olursak istirahat, mide ve bağırsakları rahatlatıcı bitki çayları (nane, zencefil, rezene, papatya çayı vb.) semptomların gerilemesine yardımcı olur. Genellikle besin zehirlenmelerinin belirtileri 2 ila 3 gün içinde geriler. Bu aşamadan beslenmeye, bol su içmeye ve dinlenmeye dikkat etmelisiniz.

Gıda Zehirlenmesi Kaç Saatte Belli Olur?

Gıda zehirlenmesi genellikle 1 saat içinde hafif belirtiler verir. Ancak çoğu zaman belirtiler 6 - 12 saat içinde meydana gelir ve şiddetlenir. Siz de yaşadığınız sağlık sorunlarında kısa sürede tedavi olmak için HDI Sigorta'nın Özel Sağlık Sigortası avantajlarından faydalanabilirsiniz.

Dilerseniz bağışıklığınızı güçlü tutmak için Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir? yazımıza da göz atabilirsiniz.